Ogórecznik lekarski – roślina miododajna czy oleista? Śródziemnomorskie zioło czy roślina ozdobna? A może chwast? Cenna z powodu kwiatów, nasion czy liści?
Okazuje się, że ogórecznik lekarski zawiera w sobie wszystkie te cechy. Jako roślina owadopylna, obfitująca w nektar, jest też miododajna, a przyciągając kolorem i zapachem owady zwiększa plony rosnących w pobliżu roślin kwitnących. Z nasion ogórecznika można pozyskać wspaniały olej. Jadalne kwiaty przydadzą się do dekorowania dań, choć można z nich też zaparzyć herbatę. Świeże liście można dodać do sałatek, a suszone jako przyprawę. Cenne są też wyciągi z ziela. Z cennych właściwości ogórecznika korzystali już starożytni. Zioło to chętnie wykorzystywała też medycyna ludowa, a i dziś ogórecznik stanowi ważny składnik wielu substancji leczniczych i pielęgnacyjnych.
Właściwości oleju z ogórecznika
O ogóreczniku, który starożytni Rzymianie dodawali do wina, aby dodać sobie odwagi przed bitwą, można powiedzieć wiele. Nas jednak najbardziej interesuje olej z ogórecznika. W jego składzie można znaleźć dużą ilość flawonoidów o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym. Są też bakteriobójcze garbniki. Nie zabrakło również saponin o działaniu przeciwzapalnym, przeciwgrzybicznym, przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym. Saponiny ponadto działają wykrztuśnie i moczopędnie, a do tego ułatwiają trawienie tłuszczów i regulują poziom cholesterolu. Olej z ogórecznika lekarskiego to także bogactwo minerałów takich jak żelazo, magnez, cynk, potas, mangan, wapń oraz miedź. Warto wiedzieć, że olej z ogórecznika, jako jeden z nielicznych, posiada wysokie stężenie boragoglandyny, czyli oleju z dużą zawartością kwasu GLA (gamma-linolenowego). To właśnie on redukuje stany zapalne w organizmie i pomaga uniknąć wielu chorób, takich jak nowotwory i choroby autoimmunologiczne. Równie dużej zawartości boragoglandyny można szukać jedynie w oleju z wiesiołka i w konopiach.
Co ciekawe, olej z nasion ogórecznika wykazuje działanie adaptogenne, a zatem reguluje funkcje organizmu, przywracając jego fizjologiczne mechanizmy i wzmacniając naturalną odporność. Powrót do homeostazy wiąże się ze zmniejszeniem skutków stresu oraz z poprawą kondycji fizycznej i psychicznej.
Kto powinien stosować olej z ogórecznika?
Olej z ogórecznika można stosować na co dzień, w profilaktyce wielu chorób i jako element dobrze zbilansowanej diety. Leczniczo można go z kolei przyjmować w przypadku chorób układu oddechowego, w stanach zapalnych przewodu pokarmowego oraz przy schorzeniach układu sercowo-naczyniowego. Z dobrodziejstwa ogórecznika skorzystają też osoby zmagające się ze stanami zapalnymi skóry, w tym z atopowym zapaleniem skóry, z łuszczycą, trądzikiem różowatym oraz z egzemami, a także panie poszukujące remedium na dolegliwości kobiece. Z racji działania moczopędnego i żółciopędnego, ogórecznik działa odtruwająco, wspomagając diety odchudzające i oczyszczające. Olej z ogórecznika jest też polecany do łagodzenia stresu i niepokoju, a do tego poprawia samopoczucie, dlatego warto go stosować przy stanach obniżonego nastroju. Warto wiedzieć, że ogórecznik lekarski jest bezpieczną rośliną, dlatego można go stosować na co dzień, bez obaw o działania niepożądane.
Olej z ogórecznika w kulinariach, w lecznictwie i w kosmetyce
Po olej z ogórecznika warto sięgnąć przygotowując sałatki, surówki, pasty, sosy, koktajle, kanapki. Lekko orzechowa nuta jest przyjemna w smaku, dlatego olej nie zepsuje smaku potraw. Można go też spożywać samodzielnie. W celach pielęgnacyjnych można go używać bezpośrednio na skórę lub włosy, albo jako dodatek do ulubionych kosmetyków. Regularne stosowanie oleju z nasion ogórecznika do pielęgnacji zaowocuje odżywioną skórą głowy i pełną blasku fryzurą, nawilżoną skórą o ujednoliconym kolorycie, ze zredukowanymi zaczerwienieniami oraz mocnymi paznokciami.
Podobnie jak w przypadku innych olejów roślinnych, warto wybierać olej tłoczony na zimno, nierafinowany i prosto od producenta. Nie należy go poddawać obróbce termicznej, ani przechowywać w jasnym, ciepłym miejscu.
Źródła:
- Rudzińska M., Przybylski R., Rola tłuszczu w żywieniu człowieka, Med Rodz 2019; 22(4): 182-188, http://www.medrodzinna.pl/wp-content/uploads/2020/07/mr_2019_182-188.pdf [dostęp: 2021-08-07]
- Zadernowski R., Polakowska-Nowak H., Aleem Rashed A., Kowalska M., Lipidy nasion wiesiołka i ogórecznika, Rośliny oleiste, Tom XX, 1999, s. 581-589, http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.agro-95e1d06d-d659-4442-ac4e-2f4cee4d83d8/c/Zadernowski_R.__Polakowska-Nowak_H.__Rashed_A.A.__Kowalska_M..pdf [dostęp: 2021-08-07]